Volgens mij is nieuwsgierigheid de motor van bijna alle dingen. Hoeveel ontdekkingen zouden er níet geweest zijn als de ontdekker in kwestie niet nieuwsgierig was geweest?
Hoeveel muziek zouden we moeten missen als de maker ervan niet benieuwd was geweest naar hoe het klonk?
Als Picasso niet nieuwsgierig was geweest naar of en hoe hij verschillende perspectieven op 1 doek kon krijgen, zouden we zijn kunst nooit hebben gezien.
Nieuwsgierigheid is het begin en een noodzakelijke voorwaarde voor leren ontwikkeling.
Zonder nieuwsgierigheid geen speelse ontdekkingen voor kinderen, zonder nieuwsgierigheid geen gedragsverandering in organisaties, zonder nieuwsgierigheid geen goed gesprek.

Hoe blijf je nieuwsgierig?
Nieuwsgierig zijn én blijven vraagt van je dat je je bewust bent van 2 dingen: dat wat je al kent en weet, en dat wat je nog niet kent en weet. Dat klinkt zo simpel, maar dat is het niet. De grootste vijand van nieuwsgierigheid is onze dwangmatige drang naar ‘willen weten’. Iets weten is cool, competent. Iets niet weten is niet sexy, staat niet zo goed op je CV.
Je krijgt meer punten voor ‘ik weet zeker dat…’, dan voor ‘eigenlijk ben ik nog niet zeker van…’
Nieuwsgierigheid vergt derhalve ook een portie moed. En daar ontbreekt het ons vaak aan.

Om een nieuwsgierige houding te ontwikkelen moet je weten wat je niet weet, en tegelijkertijd dátgene precies wel willen weten of ervaren. Je moet benieuwd zijn naar het verhaal van de ander, je moet willen weten hoe de wereld eruit ziet als je nieuw gedrag ontwikkelt, een kind moet willen weten hoe de wereld er vanaf bovenaan de glijbaan uitziet.
Socrates zei het al, lang geleden: ‘wisdom begins with wonder’.

We racen veel te snel naar een oordeel
Mijn bescheiden mening is dat het grootste probleem van de huidige wereld en onze maatschappij, een groot gebrek aan nieuwsgierigheid is. Oké, misschien is die mening niet zo bescheiden.
In verhitte debatten en discussies neemt nieuwsgierigheid vaak teleurgesteld de benen. Er is geen plek voor haar, ze wordt er niet gewaardeerd. En paradoxaal genoeg is ze meer dan ooit nodig.
In onze gesprekken op de werkvloer, debatten op tv en zelfs met vrienden racen we veel te snel naar een oordeel.
We plakken zo gauw als het kan een stempel op een situatie, op een ander of op een uitspraak. Aangezien nieuwsgierigheid en daarmee informatie ontbreekt, rest ons niets anders dan vanuit een eigen referentiekader, vooroordelen en aannames te kakelen. En daarmee zitten we niet in hetzelfde gesprek.

Een fijner gesprek
Ik had laatst een gesprek met een collega die ik mijn ervaring over een bepaalde cursus en een specifieke docent wilde uitleggen. Al vrij snel kwam er een oordeel op tafel: volgens mij collega ging deze docent te ver, dat zou hij niet mogen zeggen, deze methode was veel te rigoureus en respectloos. Ik betrapte mezelf erop dat ik ging ‘ja-maren’, verdedigen en overtuigen.
Toen ik naar huis reed realiseerde ik me wat er miste: oprechte nieuwsgierigheid. En vanuit daar oprechte vragen.
Mijn collega had nieuwsgierig kunnen zijn naar de methodiek en mijn ervaring ermee.
‘Waarom gebruikt deze docent die bepaalde interventies precies?’
‘Welk effect had die methode op de deelnemers op dat moment?’

Ik op mijn beurt had nieuwsgierig kunnen zijn naar waarom mijn collega hier zo fel over oordeelde.
‘Wat staat je precies zo tegen in deze interventie? Wat is er volgens jou mis mee?’
Ik weet zeker dat we een fijner gesprek hadden gehad als een van ons die stap gemaakt had.
Maar eenmaal in het moeras van aanval en verdediging, van oordeel en veroordeel, is de weg terug heel moeilijk te vinden.

Daarom: een recept voor nieuwsgierigheid. Zodat je, ook als het moeilijk wordt, kunt blijven onderzoeken en vragen.

Recept voor nieuwsgierigheid
Tijd is de basis.
Geen haast, niet rennen, je niet vastklampen aan het eerste antwoord dat zich aandient.
Neem de tijd om verschillende opties te onderzoeken.

Twijfel. Durf het eens niet te weten, ga op zoek naar de grens van wat je weet en wat je nog niet weet.
Onderzoek de opvattingen van de ander, en met evenveel aandacht die van jezelf.

Bewustzijn van wat je denkt. 
Realiseer je wanneer je al een oordeel hebt. Weet wanneer je aannames doet en áls je die doet, check ze dan.
Vraag jezelf constant af: weet ik dit wel zeker?

Weet dat je onwetend bent. 
Je kent de gedachten, gevoelens en ervaring van de ander niet, ook al heb je iets soortgelijks meegemaakt.
Je hebt vaak een oordeel voordat je alle argumenten en ideeën en ervaringen van de ander kent.

Vraag.
De redding van een bijna verloren nieuwsgierigheid is de vraag. Wanneer je iets niet weet, en je weet dat je iets niet weet, en je wilt het weten, moet je 2 dingen doen: je onwetendheid erkennen en vervolgens een vraag stellen.

• Een oefening om erachter te komen wat écht belangrijk is
• Minder frustratie door een simpele denk-oefening
• 3 tips om betere vragen te stellen 
• Dat ene zinnetje dat een gelijkwaardig gesprek meteen om zeep helpt
• Een filosofisch gesprek: hoe niets is wat het lijkt
• Waarom iedereen creatief is
• Inzicht in het creatief proces: dat helpt 
• Stilstaan bij je gedachten is vooruitgaan in je denken