En ineens is daar dat zinnetje. Een zinnetje dat het gesprek meteen doodslaat, om zeep helpt.
Een zinnetje zo subtiel dat je in een gesprek misschien niet eens meteen doorhebt wat het eigenlijk echt betekent en wat het zegt over de uitspreker ervan.
Dat zinnetje is: ‘Dat mag jij vinden’. Herken je ‘m? Zie je direct wat daar mis mee is?
Het is toch waar? De ander mág toch ook een mening hebben? Dat klopt, iedereen ‘mag’ een mening hebben.
Op een dieper niveau is er wel iets mis met deze uitspraak.
Op een subtiele manier zegt dit kleine zinnetje iets over de relatie tussen degene die ‘m uitspreekt en de luisteraar.
De subtekst van ‘dat mag jij vinden’ is: ‘ik luister uit beleefdheid naar wat je zegt maar neem je eigenlijk niet zo serieus want ik plaats mezelf boven jou’.
Hoe dat zit? Een analyse in 3 stappen. 1. Eigenlijk mist er iets in de zin ‘dat mag jij vinden’.
‘Iets mogen’ gaat altijd uit van 2 personen; degene die toestemming krijgt om iets te doen/zeggen/vinden en degene die de toestemming geeft. Als je zegt ‘dat mag jij vinden’ betekent dat dus feitelijk dat je de ander toestemming geeft.
Je zegt: ‘Dat mag jij vinden van mij’. Dat is in dit zinnetje impliciet, niet op de voorgrond en niet duidelijk uitgesproken, maar je zegt het wel.
2. Toestemming geven gaat uit van een verschil in rang of status.
We geven kinderen toestemming een koekje te pakken, we geven een werknemer toestemming een uurtje eerder te vertrekken en de verkeersregelaar geeft je toestemming om door te rijden.
Degene die toestemming geeft beheert (is de baas over) datgene waar toestemming voor nodig is.
De koektrommel, de werkvloer en het kruispunt.
Maar wie beheert de mening van een ander?
3. Gelijkwaardigheid en de ander toestemming geven sluiten elkaar uit.
Je helpt een gelijkwaardige dialoog per definitie om zeep door deze zin uit te spreken.
‘Dat mag jij vinden’ is een subtiele manier om de ander te laten weten dat ik nou net niet goedkeur wat de mening van die ander is. Door de ander toestemming te geven een mening te hebben, laat ik me goed in de kaarten kijken over wat ik werkelijk vind: ik ben het er grondig mee oneens, eigenlijk vind ik het redelijk idioot wat je zegt, en ik plaats mezelf boven jou in de ‘slimheidshiërarchie’.
Alsof je mijn kleine broertje bent: ‘vooruit, jij mag ook mee, maar we nemen je niet serieus’
Het is een wonderlijk, fascinerend zinnetje dat, als je goed oplet, je veel vertelt over het gesprek en de ander.
Hoe spreekt iemand deze zin uit, op welk moment in het gesprek en op welke toon?
Als je er gevoelig voor bent, is het hartstikke leuk materiaal om te onderzoeken en analyseren.
De werkelijke, gelijkwaardige dialoog is uitgesloten zodra het zinnetje ‘dat mag jij vinden’ wordt uitgesproken.
Het is een omweg. Een manier om niet te hoeven zeggen wat je werkelijk vindt.
Een sociaal geaccepteerde manier om conflict te vermijden misschien?
Iets vinden, een mening hebben, is inherent aan mens-zijn.
‘Dat mag jij vinden’, is zoiets als zeggen ‘jij mag dat t-shirt dragen’ (subtekst; ik vind het lelijk, maar gedoog het),
jij mag blauwe ogen hebben’, ‘jij mag twee handen hebben’, of ‘jij mag in je eigen auto rijden’.
Ik geef iemand eigenlijk toestemming om mens te zijn.
Alsof ik sneeuw toestemming geef om wit te zijn.
Alsof ik water toestemming geef om te stromen en de wind om te waaien.
En ik ga er niet over.
Niet over de witheid van sneeuw, het stromen van water en het wapperen van de wind.
En ook niet over het ‘mogen hebben van een mening’.
PS. Tegenwoordig, wanneer iemand tegen mij zegt ‘dat mag jij vinden’, antwoord ik altijd met ‘Van wie mag ik dat vinden?’
De moeite van het proberen waard. Laat me vooral weten wat de reactie was en hoe het gesprek daarna verliep!
Wil jij je meer verdiepen in het stellen van goede vragen dan het rondslingeren van belemmerende zinnetjes?
Kijk dan eens naar de workshop‘De kunst van het vragen stellen’
Meer lezen:
Tadaa. Nieuwsbrief.
Hebben we ook. Met artikelen, grapjes, overdenkingen, ideeën, nieuwe activiteiten, twijfels en dilemma's.
Kortom: menselijk spul om je dag wat mee te verrijken. Hebben?
Inschrijven is supermakkelijk, uitschrijven ook.